Oma en opa spelen nog altijd belangrijke rol in leven van tienerkleinkinderen

De Gezinsbond onderzocht welke rol grootouders nog spelen in het leven van hun kleinkinderen als die de tienerleeftijd bereikt hebben. En zo blijkt: oma en opa blijven voor de tieners een belangrijk klankbord. Ze praten over school en de opvoeding en blijven in contact via sociale media. De meerderheid van de grootouders vindt het niet moeilijk om zich in te leven in de leefwereld van de tieners, al maken ze zich wel zorgen over het overmatig gebruik van de smartphone door hun kleinkinderen. Voor de rest zijn ze tevreden over het aantal contacten die ze hebben, slechts één op de vier wil hen meer zien. Via familiefeestjes, logeermomenten en lekker eten proberen ze hun tienerkleinkinderen nog regelmatig over de vloer te krijgen.

"De Gezinsbond deed al veel onderzoek naar de band tussen grootouders en kleinkinderen. Tot nu toe lag de focus daarbij op jonge kleinkinderen en kersverse grootouders. We weten bijvoorbeeld uit vorige onderzoeken dat jonge grootouders zich zorgen maken over de haalbaarheid van de rol die ze willen opnemen in de opvoeding: de combinatie met het eigen beroepsleven en mantelzorg weegt zwaar. Dat is bij grootouders met kleinkinderen die de tienerleeftijd bereikt hebben helemaal anders", zegt Elke Valgaeren van de Gezinsbond.

Vooral praten over school, hobby's, gezondheid en de toekomst

Als de tienerkleinkinderen op bezoek zijn, praten de meeste grootouders vooral over de school. Gevoelige onderwerpen, zoals alcohol of seksualiteit, komen amper aan bod. 28% van de grootouders is wel een belangrijk klankbord voor de tieners over de relatie met hun ouders.

"De meerderheid van de grootouders vindt het niet moeilijk om zich in te leven in de leefwereld van tieners, slechts 17 % vindt dit wel moeilijk. De emotionele en psychologische afstand die er vroeger tussen de generaties was, is er vandaag veel minder. Over de school wordt het meest van gedachten gewisseld, gevolgd door de hobby's, gezondheid en de toekomst. De tieners praten ook graag over de vrienden", zegt Elke Valgaeren.

Opvang valt weg, contacten blijven bestaan

Voor de grootouders verandert er wel wat als hun kleinkinderen de tienerleeftijd hebben bereikt. De grootste verandering is wellicht de opvang van de kleinkinderen die wegvalt. Gelukkig blijven de contacten wel bestaan: de overgrote meerderheid van de grootouders heeft minstens 1 van de tienerkleinkinderen de afgelopen veertien dagen gezien. Hoe meer kleinkinderen er zijn, hoe kleiner de kans dat men geen van hen gezien heeft. Eén op de vier wil hen meer zien, drie op de vier is tevreden met het aantal contacten.

"Veel grootouders die de voorbije dagen geen contact hadden met hun tienerkleinkinderen, wil ze graag meer zien. Maar dat is evident. De voornaamste redenen waarom de tienerkleinkinderen minder of geen contact hebben met hun grootouders zijn de afstand en de hobby's van de kleinkinderen. De kleinkinderen hebben ook geen opvang meer nodig. Het is vooral opvallend dat bij de grootouders van tieners het tijdsgebrek van de grootouders zelf geen rol meer speelt. Dat valt te verklaren door het feit dat de meeste grootouders meestal zelf geen betalende job meer hebben en dus meer tijd hebben", zegt Elke Valgaeren van de Gezinsbond.

Feestjes & lekker eten om kleinkinderen te zien

1 op 3 grootouders kookt lekker eten als strategie om de tieners te zien: ze nodigen hen uit om te komen eten of te logeren om contact met hen te kunnen hebben. Ze organiseren ook familiefeesten omdat ze het belangrijk vinden om de hele familie samen te brengen.  

"Zeker tijdens de vakantie doen veel ouders nog beroep op de grootouders, bijvoorbeeld ook om een deel van het vervoer van en naar de hobby's even voor hun rekening te nemen. De grootouders voelen zich daar zeker niet overbevraagd, in tegenstelling tot veel jonge grootouders die dat nog moeten combineren met de eigen job", zegt Elke Valgaeren.

Ook in contact blijven via WhatsApp

Grootouders hebben niet alleen in levende lijve contact met hun tienerkleinkinderen, maar ook via telefoon of sociale media. 78% zegt dat ze de voorbije 2 weken via telefoon, berichtjes of een videogesprek contact heeft gehad met hun tienerkleinkinderen. WhatsApp is het meest populaire mediakanaal: ongeveer de helft van de grootouders gebruikt dat voor contact met hun kleinkinderen.

"De helft van de grootouders vindt dat het via sociale media gemakkelijk is om contact te hebben met de kleinkinderen. Een grote groep grootouders vindt wel dat tieners te veel met hun smartphone bezig zijn. Ze maken zich vooral ongerust over de impact daarvan op het dagelijks leven van hun kleinkinderen", zegt Elke Valgaeren.

Sarah Van Gysegem, jongerenexpert van de Gezinsbond vult aan: "Hoewel de meeste tieners van vandaag het allemaal druk hebben, vinden ze toch tijd om contact te houden met hun grootouders. Heerlijk! Het is duidelijk dat oma en opa in de ogen van tieners lang niet meer de muffe 'oude mensen' bij wie ze van moetens op de koffie gaan. Integendeel, tieners kunnen bij hun grootouders al eens het hart luchten over wat er thuis scheef zit. Het feit dat grootouders en tieners volop gebruikmaken van sociale media om hun band levendig te houden, vind ik een mooi en positief gegeven. Sociale media zorgen hier letterlijk en figuurlijk voor verbinding!"

"Oma" en "opa" blijven het populairst

In het grootouderonderzoek werden de grootouders ook bevraagd over hun roepnaam. Daaruit blijkt: "opa" en "oma" blijven veruit de meest gebruikte roepnamen. Minder populair: bompa/bomma of vake/moeke. Er zijn ook regionale verschillen: bompa's en bomma's wonen vooral in de provincie Antwerpen, vakes en moekes komen minder voor in West- en Oost-Vlaanderen. Er is ook veel creativiteit voor andere roepnamen: nonna, nanou, meter, moeti en mamieke voor de grootmoeders en apoe, bompi, nono, papinoe en paps voor de grootvaders.

* In totaal hebben 1.329 grootouders met tienerkleinkinderen de volledige vragenlijst ingevuld