Persreactie Gezinsbond op het nieuwe regeerakkoord

Is het nieuwe regeerakkoord ook een gezinsvriendelijk akkoord? De Gezinsbond las al een eerste keer het volledige regeerakkoord

[UPDATE] De Gezinsbond luisterde maandag zeer geconcentreerd naar de nieuwe minister-president en las al een eerste keer het volledige regeerakkoord. Driehonderd pagina's later is het voor de Gezinsbond nog moeilijk om in te schatten of er mag gesproken worden over een kind- en gezinsvriendelijk regeerakkoord. Immers: weinig streefcijfers of budgetten zijn voldoende concreet om er (nu al) gefundeerde uitspraken over te doen. De Gezinsbond leest in het regeerakkoord wel dat Vlaanderen werk wil maken van een kindvriendelijke samenleving. Moet nog blijken of deze Vlaamse regering de daad ook echt bij het woord kan voegen. Voor de rest leest de Gezinsbond veel over werk en gezin, zou het onderwijs veel Scandinavischer mogen, is de Gezinsbond ontgoocheld over de budgetten om de wachtlijsten weg te werken en het feit dat er (wellicht) geen minister van Gezin komt.

Hoera, ze spreken over een kindvriendelijke samenleving

In het hoofdstuk “jeugd” staat dat Vlaanderen wil werken aan een kindvriendelijke samenleving: “Kinderen en jongeren verdienen alle kansen en ruimte om te spelen en zichzelf te ontplooien. Vlaanderen zet in op een kindvriendelijke samenleving, waar de rechten van het kind centraal staan en waar kinderen voluit deel zijn van onze maatschappij.” Dat vindt de Gezinsbond een mooi streefdoel.

"Volgens ons is het nodig om een kindnorm te hanteren op verschillende beleidsdomeinen en niet alleen in jeugd, welzijn of onderwijs. Het beleid moet rekening houden met wat kinderen nodig hebben of aankunnen" - Elke Valgaeren, dienstchef studiedienst van de Gezinsbond

"Kinderen zijn immers geen mini-volwassenen. In de hoofdstukken over mobiliteit en ruimte hadden kinderen bijvoorbeeld expliciet aandacht mogen krijgen. Positief is wel de aandacht voor de schoolomgevingen, de fietser en het voornemen om meer kruispunten conflictvrij te maken via bijvoorbeeld het uitrollen van ‘vierkant groene’ verkeerslichten en het versneld wegwerken van de ‘zwarte’ punten in het verkeer. Immers: bij de uitrol van dit beleid moet men er rekening mee houden dat de fietser ook een kind of jongere kan zijn", zegt Elke Valgaeren, dienstchef van de studiedienst van de Gezinsbond.

Kinderen zijn bovendien extra kwetsbaar voor de schadelijke effecten van milieuvervuiling op de gezondheid. Dat is heel duidelijk als het om luchtkwaliteit gaat. Vlaanderen slaagt er vandaag niet in om kinderen te beschermen tegen de negatieve gevolgen van luchtvervuiling, onder meer veroorzaakt door het verkeer. Over luchtkwaliteit is het regeerakkoord bijzonder bondig en weinig ambitieus en heeft het geen oog voor kwetsbare groepen zoals de kinderen, aldus de Gezinsbond. Een vergroening van het wagenpark en vlotte doorstroming van het verkeer moeten blijkbaar soelaas brengen. Positief vindt de Gezinsbond wel het voornemen om in de stadskernen vanaf 2025 de leveringen emissieloos te laten gebeuren. De uitfasering van vervuilende verwarmingstoestellen wordt gestimuleerd, maar tegelijk worden de vervangingspremies voor kachels afgeschaft. Rond alternatieve, duurzamere verwarmingssystemen wordt slechts verwezen naar de federale overheid die de productnormen voor nieuwe verwarmingstoestellen moet aanscherpen. Dat vindt de Gezinsbond een mager beestje.

De Gezinsbond vindt het wel positief dat 'generatie rookvrij' wordt vermeld. Daarbij kan elk kind geboren na 2019 rookvrij opgroeien. De Gezinsbond kijkt uit naar de concrete uitwerking van dit principe.

Graag meer Scandinavië binnen het onderwijs

Een belangrijk thema voor gezinnen is onderwijs. De Gezinsbond ziet hier enkele positieve maatregelen, maar stelt zich ook veel vragen bij een aantal voorstellen.

"Het in andere domeinen veel genoemde ‘Scandinavisch model’ wordt helemaal genegeerd binnen onderwijs. Het gratis en inclusief onderwijs met uitstel van studiekeuze dat onze Noorderburen zo hoog in het vaandel dragen, is ver te zoeken" -  Elke Valgaeren

"Om onderwijs betaalbaar te maken wil de regering secundaire scholen ‘vragen’ om kostenbeheersend te werken en in dialoog te gaan met ouders met betalingsmoeilijkheden. We weten uit onderzoek dat een vrijblijvende aanpak de kloof tussen ‘goedkope’ en ‘dure’ scholen enkel bestendigt en vragen daarom structurele maatregelen zoals een maximumfactuur in het secundair onderwijs.  We appreciëren wel het voornemen van de regering om ook uitgevers op hun verantwoordelijkheid te wijzen als het gaat om betaalbaar  lesmateriaal (werkboeken, software) en om iets te doen aan de lege brooddozenproblematiek in het basisonderwijs", aldus Elke Valgaeren.

Het recht op inclusief onderwijs, zoals bepaald in het VN-verdrag dreigt een stap achteruit in plaats van vooruit te gaan, aldus de Gezinsbond. Vandaag heeft een leerling met een verslag voor het buitengewoon onderwijs die niet het gemeenschappelijk maar een aangepast individueel curriculum zal volgen, het recht om zich ‘onder ontbindende voorwaarden’ in te schrijven in een gewone school. Pas als blijkt dat dit de draagkracht van de school te boven gaat, wordt de inschrijving ontbonden. In het regeerakkoord staat zonder meer dat ‘scholen kunnen beslissen om deze kinderen niet op te nemen’, tenzij er een akkoord is over een aangepast traject. Bij discussie beslist de school finaal op basis van ‘objectieve diagnostiek’. "Het lijkt alsof de stem van leerling en ouders, cruciaal voor het omschrijven van de zorgnoden, het uitwerken én welslagen van een zorgtraject er nog weinig toe doet," zegt Elke Valgaeren.

Positief in het regeerakkoord vindt de Gezinsbond de expliciete aandacht voor makkelijk lerenden en hoogbegaafden. Elke leerling, met leerachterstand of leervoorsprong heeft immers het recht op ondersteuning en uitdaging in een gewone school.

Veel aandacht voor combinatie van werk en gezin

Het regeerakkoord bevat vrij veel aandacht voor de combinatie van werk en gezin. Positief volgens de Gezinsbond is de belofte van een groeipad in de kinderopvang: het akkoord voorziet meer, en meer flexibele, betaalbare kinderopvang afgestemd zowel voor peuters als schoolgaande kinderen. De regering wil ook blijven inzetten op de economische, pedagogische en sociale functie in de kinderopvang en er is aandacht voor inclusieve kinderopvang voor kinderen met een handicap en occasionele kinderopvang.

"Het akkoord is niet duidelijk in zijn voornemen om voorrang te geven aan “werkende ouders” binnen de kinderopvang. Soms staat er ‘werkenden’, soms wordt die categorie uitgebreid naar ouders die in een (opleidings)traject naar werk zitten. Nochtans moet er ook kinderopvang zijn voor niet-beroepsactieve mensen waaronder vrouwen met migratieachtergrond die men wil activeren om de 80% werkzaamheidsgraad te halen" - Elke Valgaeren

"Er is weinig aandacht voor kwaliteit en werken aan kwaliteit in de kinderopvang, enkel taalbeleid krijgt belangrijke aandacht. Kwaliteit gaat echter veel verder. De regering wil meer flexibele opvang voorzien. We moeten hier bij de toepassing opletten dat we rekening houden met wat kinderen aankunnen. Als we ook voor de kinderopvang onze blik (opnieuw) naar het Noorden richten, dan moeten we werken aan kwalitatieve en kindvriendelijke opvang en voorzien we een legaal recht op een opvangplaats voor alle ouders, ook de niet-werkenden, in de kinderopvang voor baby-peuters en in de buitenschoolse opvang", zegt Elke Valgaeren.

In het hoofdstuk over werk is er veel aandacht voor een traject op maat, intensieve begeleiding en opleiding voor iedereen, ongeacht zijn of haar statuut. De Gezinsbond vindt dat terecht. Positief daarbij zijn volgens de Gezinsbond: de aandacht voor werkbaar werk en de verderzetting van het beleid samen met sociale partners rond dit thema. Het regeerakkoord spreekt ook over de overheveling van de nu federale verlofstelsels naar Vlaanderen. Dat zou volgens de Gezinsbond een achteruitgang betekenen als het model van het Zorgkrediet zonder meer wordt toegepast. "Als we opnieuw onze blik op het Noorden richten, versterken we best ook de verlofstelsels in duur", zegt Elke Valgaeren.

Wat met de wachtlijsten?

"Op basis van de verkiezingsbeloftes van de verschillende partijen hadden zorgende gezinnen de hoop dat de wachtlijsten zouden weggewerkt worden. Het regeerakkoord spreekt niet meer van het wegwerken, maar van het “zo snel mogelijke terugdringen”. De bedragen die in de media circuleren geven ons – en de vele zorgende gezinnen met ons – weinig hoop dat er een echte zorggarantie komt" - Elke Valgaeren

Besparingen kinderbijslag: complete verrassing

Vlaanderen zal in de oude regeling de leeftijdsbijslagen van alle kinderen én de basiskinderbijslag van het derde kind vijf jaar lang niet aanpassen aan de stijgende levensduurte. Vlaanderen wil in de oude kinderbijslagregeling de basiskinderbijslag en de leeftijdsbijslag voor kinderen van derde rang de volgende 5 jaar niet meer indexeren. Ook wil Vlaanderen de indexatie van de basiskinderbijslag van kinderen van eerste en tweede rang in de oude regering én wellicht ook het basisbedrag van alle kinderen in de nieuwe regeling indexeren met vertraging, telkens pas in september. Ook als de spilindex maanden eerder werd bereikt of overschreden. Met beide ingrepen samen zou Vlaanderen in 2021 al 53 miljoen besparen en tijdens de volledige legislatuur zelfs 107 miljoen euro. Voor de Gezinsbond zijn deze besparingen een complete verrassing.

"Deze besparingen gaan volledig in tegen de afspraken die gemaakt werden bij de invoering van het nieuwe Groeipakket door de vorige regering. Tijdens de vorige legislatuur zijn er twee indexsprongen geweest in de kinderbijslag, met de belofte om het uitgespaarde budget opnieuw te investeren in de kinderbijslag en om knelpunten weg te werken. Het is onduidelijk of dit nu gebeurt en gezinnen krijgen er nog nieuwe indexsprongen bovenop. Het regeerakkoord voorziet een evaluatie van het Groeipakket, maar de regering wacht daar niet op om al onmiddellijk te besparen. In plaats van oplossingen voor de bestaande knelpunten waaronder de combinatiegezinnen, eenkindgezinnen in de oude regeling en nieuwe wezen wordt er al bespaard zonder een voorafgaande evaluatie," vult Yves Coemans aan.

Zo zal het bedrag vanaf het derde kind vijf jaar lang niet worden aangepast aan de stijgende levensduurte. Deze besparingen zijn een complete verrassing voor de Gezinsbond. Het Vlaamse regeerakkoord van vorige week rept immers met geen woord over mogelijke besparingen in de kinderbijslag, maar spreekt enkel over efficiëntiewinsten in de organisatie van de uitbetaling.

"Deze besparingen gaan volledig in tegen de afspraken die gemaakt werden bij de invoering van het nieuwe Groeipakket door de vorige regering. Tijdens de vorige legislatuur zijn er twee indexsprongen geweest in de kinderbijslag, met de belofte om het uitgespaarde budget opnieuw te investeren in de kinderbijslag en om knelpunten weg te werken. Het is onduidelijk of dit gebeurt en gezinnen krijgen er nieuwe indexsprongen bovenop. Bij de invoering van het Groeipakket werd ook een evaluatie in het vooruitzicht gesteld. In plaats van oplossingen voor de bestaande knelpunten waaronder de combinatiegezinnen, eenkindgezinnen in de oude regeling en nieuwe wezen wordt er al bespaard zonder een voorafgaande evaluatie"  - Yves Coemans, attaché gezinsinkomen bij de studiedienst van de Gezinsbond

Persberichten in je mailbox

Door op "Inschrijven" te klikken, bevestig ik dat ik het Privacybeleid gelezen heb en ermee akkoord ga.

Over Gezinsbond

De Gezinsbond is de grootste onafhankelijke gezinsorganisatie van het land en verdedigt de belangen van álle gezinnen in Vlaanderen en Brussel. Het belang van de kinderen staat altijd voorop. De Gezinsbond kan rekenen op de steun van 130.000 leden-gezinnen en 10.000 vrijwilligers.

Meer informatie op www.gezinsbond.be.

 

Neem contact op met

Arduinkaai 16 1000 Brussel

+32 478 36 54 73

[email protected]

www.gezinsbond.be