Opinie: Kiest Europa voor een ambitieus gezinsvriendelijk beleid voor álle Europeanen?

De eerste concrete uitwerking van de Europese Pijler voor Sociale Rechten lijkt op een volledige mislukking uit te draaien. Vandaag bespreken de Europese ministers van werkgelegenheid en sociale zaken een nieuw wetgevend kader om onder meer het  ouderschapsverlof te verbeteren en een vaderschapsverlof  én mantelzorgverlof in te voeren. In tegenstelling tot het Europees Parlement zwakken de lidstaten het voorstel van de Europese Commissie erg af. De eerste stap richting een 'sociaal triple A' Europa, dreigt op die manier getorpedeerd te worden door de meerderheid van de lidstaten binnen de Raad. Dat is een grote gemiste kans om de 'zorgkloof' tussen vaders en moeders te verkleinen en de nood aan mantelzorgverlof te erkennen.

In april 2017 lanceerde de Europese Commissie een voorstel voor een betere combinatie van werk en gezin voor ouders en mantelzorgers. De Gezinsbond is een sterke voorstander van het voorstel dat nu op tafel ligt. Op de meeste punten is het een goede stap in de richting van een betere Work Life Balance voor gezinnen. Ook in ons land zou de invoering van de richtlijn zoals voorgesteld door de Commissie een grote stap vooruit betekenen.

Betere vergoeding ouderschapsverlof 

België kan in Europa een voortrekkersrol spelen, aangezien de meeste elementen in het voorstel van de richtlijn al in voege zijn in ons land. Wij hebben al de niet-overdraagbaarheid van het ouderschapsverlof, de mogelijkheid om het verlof te nemen tot het kind 12 jaar is, de flexibiliteit in de opnamemogelijkheden van het ouderschapsverlof en het geboorteverlof. Stuk voor stuk hebben zij hun nut bewezen en zijn ze cruciaal voor gezinnen om gezin en arbeid beter op elkaar af te stemmen.

"De geringe vergoeding voor het ouderschapsverlof is echter een groot pijnpunt. Een betere vergoeding zou ervoor zorgen dat het ouderschapsverlof echt een recht wordt van alle Europeanen en niet enkel voorbehouden blijft voor diegenen die het zich financieel kunnen veroorloven."

Zorgkloof dichten

Het voltijds ouderschapsverlof wordt in België momenteel (maar) vergoed met een forfaitair bedrag van 818,56 euro bruto per maand. Door de vergoeding van het ouderschapsverlof op het niveau van de ziekte-uitkering te brengen, zoals de Commissie voorstelt, zou het ouderschapsverlof voor veel meer gezinnen toegankelijk worden en zeker ook voor eenoudergezinnen. De 'Baromètre des parents 2017' van de Ligue des Familles heeft aangetoond dat 24% van de ouders geen ouderschapsverlof opneemt omwille van de lage vergoeding. Het ouderschapsverlof blijft daardoor nog steeds vooral een vrouwenzaak. Volgens de cijfers van de RVA is 70% van alle personen die ouderschapsverlof opnemen een vrouw.

"Een betere vergoeding zal die verdeling ongetwijfeld evenwichtiger maken en de zogenaamde "zorgkloof " tussen vaders en moeders helpen dichten. Het is namelijk de hoogste tijd dat naast vrouwen ook mannen hun aandeel van de zorg in het gezin opnemen."

Enkele dagen mantelzorgverlof

Naast een betere vergoeding voor het ouderschapsverlof, zou de invoering van het mantelzorgverlof een betekenisvolle verbetering zijn. Ook in België, waar er al wat langdurige verlofmogelijkheden zijn voor zorg, is het voor mantelzorgers belangrijk om beroep te kunnen doen op 5 dagen zorgverlof per jaar voor opdrachten die te maken hebben met mantelzorg, ook als er geen crisissituatie in het spel is. Mensen met een zorgbehoefte zijn immers vaak ziek, kunnen een opstoot van hun ziekte krijgen, moeten plots worden opgenomen of de professionele ondersteuning kan plots wegvallen.

"Door 5 dagen verlof om dwingende redenen te betalen en de motieven daarvan uit te breiden naar geplande mantelzorgtaken, zouden de lidstaten en ook België aan deze verzuchting van mantelzorgers tegemoet kunnen  komen."

Manu Keirse
Gezinspolitiek secretaris Gezinsbond

Annemie Drieskens
Voorzitter stuurgroep Europa voor de Gezinsbond