[Opinie] Jongeren en alcohol: ouders kunnen het niet alleen

Een uitspraak van Minister Maggie De Block (bij monde van de woordvoerder) heeft de Gezinsbond aangezet tot het schrijven van een opiniestuk over de nieuwe cijfers die vorig weekend verschenen omtrent jongeren en alcohol. De Gezinsbond vindt het verkeerd om zoals de minister de verantwoordelijkheid op ouders af te schuiven. Integendeel: de ouders hebben nieuwe richtlijnen en handvaten nodig om met dit nieuwe fenomeen om te gaan.

“Dronken 12-jarigen zijn inderdaad zorgwekkend. Alleen ligt het volgens ons aan de opvoeding. Waar zijn de ouders?” Dat vraagt minister De Block zich openlijk af bij de nieuwe cijfers over het aantal jongeren dat op de spoedafdeling belandt met alcoholintoxicatie. Wat ons betreft stelt de minister de verkeerde vraag. Een betere vraag vinden we: “Waarom blijft het beleid achter?” Immers: ouders van tieners kloppen geregeld bij de Gezinsbond aan omdat ze niet goed weten hoe ze met het eventuele alcoholgebruik van hun kind moeten omgaan. Welk voorbeeld geven ze aan hun kinderen? Wat kunnen ze toelaten en wat niet? Hoe reageren ze het best als hun kind een pintje te veel op heeft? Hoe streng moeten ze zijn als hun kind regelmatig dronken thuiskomt? Hoe kunnen ze hun kroost waarschuwen voor fenomenen zoals indrinken, bingedrinken en comazuipen? De ouders zijn present en voeden naar best vermogen op, maar kunnen het niet alleen.

"Ouders van tieners kloppen geregeld aan bij de Gezinsbond omdat ze niet weten hoe ze met het alcoholgebruik van hun kind moeten omgaan. Ze voeden naar best vermogen op, maar kunnen het niet alleen"

Feit: vandaag de dag voeden ouders hun kinderen op in een samenleving die uitermate tolerant is voor alcohol. Iets drinken is gezellig of stoer en het hoort bij een feestje, net als een lekkere hap of een leuk gesprek onder vrienden. De hoge maatschappelijke tolerantie voor alcoholgebruik en de grote beschikbaarheid van alcohol op alle mogelijke plekken en in alle vormen en maten, maakt dat ook kinderen en jongeren al vroeg met alcohol in aanraking komen. Ouders die zich daar zorgen over maken, krijgen nog vaak te horen dat alcohol er gewoon bij hoort en dat je kinderen en jongeren er beter (snel) kunt leren mee omgaan. Fout! De minister moet haar verantwoordelijkheid opnemen en ouders beter ondersteunen. Hen enkel wijzen op hun pedagogische verantwoordelijkheid helpt niet. Een strenger alcoholplan en duidelijke maatregelen en handvaten van de overheid helpen daarentegen wel.

"Ouders die zich zorgen maken over het alcoholgebruik van hun kind, krijgen nog vaak te horen dat alcohol er gewoon bij hoort en dat je kinderen en jongeren er beter (snel) kunt leren mee omgaan. Maar hen enkel wijzen op hun pedagogische verantwoordelijkheid helpt niet"

Tieners en alcohol gaan niet samen

Wetenschappelijk onderzoek toont duidelijk de nefaste gevolgen van alcohol op het tienerbrein dat zich nog ontwikkelt. En daarover bestaat geen twijfel: alcohol verstoort de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van tieners. Hoe vroeger ze ermee beginnen, hoe groter bovendien de kans dat ze later verslaafd raken. Net omwille van de gezondheidsrisico’s is het beter om alle alcohol achterwege te laten tot 18 jaar. Het huidige alcoholbeleid dat nog steeds bieren en wijnen vanaf 16 jaar toelaat, houdt onvoldoende rekening met wat kinderen en jongeren aankunnen. Ouders biedt het evenmin een houvast. Om minder­jarigen gezond te laten opgroeien in een veilige omgeving én hun ouders te ondersteunen in hun opvoedingsrol is er nood aan een duidelijk wettelijk kader én een mentaliteitswijziging. In 22 van de 28 lidstaten van de Europese Unie is de minimumleeftijd vandaag al vastgelegd op 18 jaar. België blijft dus achter. Jongeren zullen altijd grenzen aftasten en zullen zeker niet van vandaag op morgen plots stoppen met het drinken van alcohol. Maar de ervaring in andere landen toont aan dat deze maatregel wel degelijk kan zorgen voor een daling van het drinken bij jongeren.

"Jongeren zullen altijd grenzen aftasten en zullen zeker niet van vandaag op morgen plots stoppen met het drinken van alcohol. Maar de ervaring in andere landen toont aan dat de verhoging van de minimumleeftijd wel degelijk kan zorgen voor een daling van het drinken bij jongeren"

Alcoholplan: meer dan optrekken van de leeftijd tot 18 jaar

Maar het optrekken van de leeftijd tot 18 jaar alleen is onvoldoende, er is een integraal alcoholplan nodig. Daaronder verstaan wij onder meer een aanzienlijke verhoging van de taxatie op alle alcoholhoudende dranken, stapsgewijze invoering van een algemeen verbod op alcoholreclame, nultolerantie voor alcohol in het verkeer met regelmatige controles voor een goed hand­havings­beleid en een toegankelijk hulpverleningsaanbod. Maar alles staat of valt met doorgedreven sensibiliserings- en preventiecampagnes. Want: de gezondheidsrisico’s zijn vandaag onvoldoende gekend, bij jong en oud, bij kinderen en ouders. Alcohol is bovendien geen jongerenprobleem, maar een samenlevingsprobleem. Naast de overheid kan ook het middenveld hierin een sterke rol spelen. We nodigen andere organisaties en zeker ook het jeugdwerk uit om samen met ons te zoeken naar een breder draagvlak voor ontrading als basis voor de invoering van een alcoholverbod voor minderjarigen. Al deze maatregelen zijn belangrijk en noodzakelijk om een context te creëren waarin ouders hun pedagogische rol kunnen opnemen. Want ouders willen wel, maar kunnen het dus niet alleen.

De gezondheidsrisico's zijn onvoldoende gekend, bij jong en oud, bij kinderen en ouders. Alcohol is bovendien geen jongerenprobleem, maar een samenlevingsprobleem"

Elke Valgaeren, dienstchef studiedienst Gezinsbond
Tanja Nuelant, gezinspolitiek secretaris Gezinsbond