Opinie: "Een totaalverbod op gokreclame is vooral nodig om de meest kwetsbaren te beschermen"

In de commissie Justitie zijn de besprekingen om de kansspelwetgeving te wijzigen volop aan de gang. We hebben geen toegang tot deze onderhandelingen, maar er sijpelt wel één en ander door. En we maken ons zorgen. We weten dat de goklobby op volle toeren draait (zij lijken bijzonder goed op de hoogte te zijn) om bepaalde zaken in het voordeel van de sector te doen kantelen. En we maken ons zorgen. We horen het discours van sommige politici en beleidsmensen. En we maken ons zorgen.

In een recente reactie in de pers zegt minister Geens  ‘dat gokreclame steeds meer mensen (die nooit zouden spelen) aanzet om een gokje te wagen’. Hiermee geeft hij impliciet aan dat ook hij twijfelt aan het mantra van het kanaliseren naar legale gokkanalen als argument om reclame voor online gokken toe te laten. Want het is duidelijk, of je nu de dieperik in gaat omwille van je gokverslaving via legale of illegale circuits, dat maakt voor de probleemgokker en zijn omgeving niet zoveel uit. Feit is dat gokken verslavend is, en dat reclame een trigger is om de stap te zetten (voor het eerst of opnieuw).

"Gokken is verslavend en reclame is een trigger om de stap te zetten, voor het eerst of opnieuw"

Totaalverbod op gokreclame is noodzakelijk

De Vlaamse ombudsman pleit in zijn jaarverslag voor een verbod op gokreclame bij VRT. Er zijn al parlementaire vragen geweest over gokreclame op bussen van De Lijn. En toch is het niet de bedoeling om gokreclame te verbieden. Niet in de openbare sector, en al helemaal niet ruimer. Hoewel een totaalverbod op gokreclame noodzakelijk is om de consument te beschermen, en in het bijzonder de meest kwetsbaren.

In de nieuwe wetgeving wordt  gokreclame tijdens sportwedstrijden wel aan banden gelegd. Ook voor, tijdens en na uitzendingen voor minderjarigen. Per reclameblok mag slechts één reclamespot voor kansspelen getoond worden, met een totaalverbod vóór 20 uur. Heel lovenswaardig allemaal, maar tegelijk blijft het gemorrel in de marge. In Italië, Letland en Litouwen bijvoorbeeld, slaagde men er wel in om een verbod op gokreclame door het parlement te krijgen. Hoewel men ook niet helemaal consequent is geweest, door de Italiaanse nationale loterij van het toepassingsgebied uit te sluiten. Ook in België is de Nationale Loterij onderworpen aan een andere wetgeving dan de andere kansspeloperatoren. Als een totaalverbod op gokreclame wordt ingevoerd, zal dat dus breder moeten zijn dan alleen in de kansspelwet.

"In Italië, Letland en Litouwen slaagde men er wel in om een verbod op gokreclame door het parlement te krijgen"

Gokverslaving kan mensen helemaal onderuit halen, zowel financieel, relationeel als sociaal. Daarom voorziet men een speellimiet van 500 euro per week over alle gokwebsites heen. Heel nobel, maar wel een beetje wereldvreemd. 2000 euro per maand als limiet instellen om mensen te behoeden voor financiële problemen is een maatregel die in een gemiddeld gezin zijn doel grandioos voorbij schiet.

Leeftijdlimiet verhogen

De wetgever lijkt wel overtuigd dat minderjarigen bescherming nodig hebben. Waarom die bescherming tegen verslavende producten niet meer nodig is eens men 18 wordt, is ons een raadsel. Maar daarenboven zijn de voorgestelde maatregelen die ons ter ore komen onvoldoende. Minderjarigen maken deel uit van onze samenleving. Ze komen ook in straten waar hun school of jeugdhuis niet is gevestigd. Ze kijken ook naar programma’s die niet specifiek voor hun doelgroep bestemd zijn. Het is naïef te denken dat we minderjarigen in een gokreclamevrije cocon kunnen laten opgroeien, en dat ze op 18 wel sterk genoeg zullen zijn om de verleidingen van het verslavende spel te weerstaan. Zeker omdat we weten dat de hersenen van een 18-jarige nog in volle ontwikkeling zijn, en daardoor impulsiever reageren. Daarom zou 21 een betere grens zijn. Nog beter is een beleid uit te bouwen waarin bescherming op een brede en solide manier is ingebouwd, zodat elke (potentiële) speler ervan geniet.

"Het is naïef te denken dat minderjarigen op 18 jaar wel sterk genoeg zijn om de verleidingen van het verslavende spel te weerstaan. 21 zou een betere grens zijn..."

Verbod van marketing en reclame voor kansspelen

Het is duidelijk dat het op vele vlakken begint te dagen dat gokken een grote sociale en maatschappelijke kost heeft. Er beweegt dus wat in gokland. Hopelijk rijpen de geesten snel genoeg om met enige politieke moed snel nog stappen te zetten in dit verhaal. Het fundament voor een effectief beleid ligt immers bij regels en afspraken. Gokproblemen voorkomen en de speler beter beschermen kan door middel van een aantal wetgevende initiatieven waaronder verbod van marketing en reclame voor kansspelen. Laat ons het ijzer smeden nu het heet is.

Erika Coene - studiedienst Gezinsbond

Dit opiniestuk verscheen ook op Knack.be