"Nood aan een ambitieus milieugezondheidsplan voor kinderen"

Morgen eindigt in het Tsjechische Ostrava de 6de Ministeriële Conferentie over milieu en gezondheid van de  Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Childproof betreurt dat de internationale focus op de bescherming van kinderen én het streven naar gezamenlijke en concrete doelstellingen wordt verlaten door de deelnemende landen. Het expertenplatform, dat gecoördineerd wordt door de Gezinsbond, verwacht nu dat België op zijn minst een ambitieus nationaal actieplan uitwerkt tegen eind volgend jaar, met extra aandacht voor kinderen.

Delegaties van 53 landen uit de ruime Europese regio, waaronder België, zitten in Ostrava nog tot donderdag samen voor de zesjaarlijkse Ministeriële Conferentie over Milieu en Gezondheid van de WHO. Recente berekeningen van de WHO tonen aan dat 'vermijdbare omgevingsfactoren' (vervuilde lucht, giftige stoffen, geluidsoverlast, …) maar liefst verantwoordelijk zijn voor 1,4 miljoen sterfgevallen per jaar in de regio.

"Je zou dus mogen verwachten dat de deelnemers werk willen maken van overkoepelende, ambitieuze doelstellingen op het vlak van milieu en gezondheid", zegt Danielle van Kalmthout die namens de Gezinsbond het expertenplatform Childproof coördineert. "Niets is helaas minder waar.  Het voorstel tot verklaring van de deelnemende ministers is bijzonder vrijblijvend en mist concrete streefdoelen en tijdslijnen.  En dat terwijl de doelstelling van de vorige conferentie uit 2010 om kinderomgevingen vrij maken van giftige chemicaliën tegen 2015, niet eens gehaald werd. Dit keer gaan de ministers zelfs gewoon uit elkaar gaan met het engagement om tegen eind 2018 elk apart werk te maken van een nationaal actieplan dat ze naar eigen goeddunken kunnen invullen."

Wat Childproof in het bijzonder verontrust, is dat de eerdere focus op de bescherming van kinderen tegen milieuvervuiling lijkt te verwateren. "Sinds 2004 was het een duidelijke en bewuste keuze om bij het uitwerken van maatregelen in de eerste plaats te kijken naar de bescherming van kinderen", zegt Van Kalmthout. "Nu wordt er enkel nog zijdelings gesproken over 'de meest kwetsbare groepen'. Nochtans weten we dat kinderen meer gevoelig zijn voor giftige stoffen dan volwassenen. Hun organisme verandert voortdurend en ze worden feller blootgesteld aan 'omgevingsrisicofactoren' omdat ze relatief gezien bijvoorbeeld meer water drinken, voedsel innemen en lucht inademen dan volwassenen. Bovendien zijn kinderen in hun eerste levensjaar veel minder in staat om te ontgiften en chemicaliën uit te scheiden. Als we erin slagen om onze kinderen beter te beschermen, komt dat uiteindelijk iedereen ten goede."

Naar een ambitieus Belgisch plan

De Belgische delegatie verlaat dus morgen Ostrava met het engagement om ten laatste tegen eind 2018 een nationaal milieugezondheidsplan uit te werken. Childproof verwacht dat ons land zich wél ambitieus toont en eindelijk een voortrekkersrol wil opnemen op internationaal vlak. De Gezinsbond en Childproof hebben ter voorbereiding van de conferentie alvast een Actieplan Milieu en Gezondheid voor Kinderen (CEHAP) opgesteld, dat als basis kan dienen voor het nieuwe nationale plan. Het CEHAP bestaat uit een reeks concrete maatregelen om drie belangrijke risicofactoren waarvoor kinderen extra kwetsbaar zijn, aan te pakken:

• Hormoonverstorende stoffen: Er is de laatste jaren een duidelijke toename van hormonale ziektes en stoornissen. Steeds meer wetenschappelijke studies wijzen daarvoor in de richting van chemische stoffen die onze hormoonhuishouding in de war sturen, de zogenaamde hormoonverstorende stoffen.

• Luchtvervuiling en geluidsoverlast: Luchtvervuiling is jaarlijks verantwoordelijk voor 400.000 vroegtijdige overlijdens in Europa. Een studie van de universiteiten van Yale en Columbia wees België na Montenegro aan als de slechtste leerling van de klas wat betreft luchtkwaliteit. Volgens voorzichtige schattingen gaan er in Europa jaarlijks ook minstens één miljoen gezonde levensjaren verloren door blootstelling aan schadelijke geluidsniveaus. België is één van de drie landen in Europa waar meer dan 75% van de stedelijke bevolking wordt blootgesteld aan lawaai van 55dB_LDEN.
   
• Verontreiniging van binnenlucht: Binnenlucht is een belangrijke bron van blootstelling aan verontreinigende stoffen zoals chemicaliën, fijnstof, vocht en schimmels. Passief roken veroorzaakt bovendien vroegtijdig overlijden en ziektes bij kinderen.

"Het vorige nationaal actieplan inzake milieu en gezondheid dateert al van 2003. Met alle nieuwe wetenschappelijke inzichten is het hoog tijd voor een geactualiseerde versie. We hopen vooral dat er geen economische drogredenen of besparingsretoriek worden gebruikt om de ambities daarbij te temperen", aldus Van Kalmthout. "De Europese Commissie heeft onlangs bijvoorbeeld hallucinante cijfers gepubliceerd over de externe gezondheidskosten die gepaard gaan met de luchtvervuiling in België. Die gezondheidskosten worden op meer dan 8 miljard euro per jaar geraamd. Daarbij wordt niet alleen rekening met de intrinsieke waarde van een gezond leven, maar ook met de directe kosten van 2,5 miljoen verloren werkdagen per jaar als gevolg van ziekten die verband houden met luchtvervuiling. De kosten voor werkgevers lopen op tot 401 miljoen euro per jaar, voor de gezondheidszorg tot 32 miljoen euro en voor de landbouwsector tot 37 miljoen euro. En dan hebben we het nog niet over de impact van geluidshinder of hormoonverstorende stoffen."