Meer dan twee derde ouders in Vlaanderen wil langere moederschapsrust

Ouders willen meer tijd om zelf voor hun kinderen te zorgen, zeker in het eerste levensjaar. Dat tonen de nieuwste resultaten van de Gezinsbarometer van de Gezinsbond, die deze keer focuste op verloven voor kinderzorg. Meer dan twee derde van de ouders met kinderen tussen 0 en 18 jaar wil een langere moederschapsrust. En voor drie op de vier ouders is de vergoeding tijdens het ouderschapsverlof te laag of veel te laag. De cijfers ondersteunen de standpunten van de Gezinsbond.

Langere moederschapsrust

Na de geboorte van je kind heb je als moeder recht op moederschapsrust. De moederschapsrust is 12 weken voor zelfstandigen en 15 weken voor werknemers. 70% van de ouders in Vlaanderen met kinderen tussen 0 en 18 jaar vindt dat de moederschapsrust voor zelfstandigen langer moet. Vrouwen zijn hier meer van overtuigd dan mannen, 78% versus 53%. Ook 66% is voor de verlenging van moederschapsrust voor werknemers en ambtenaren. Hier is het verschil tussen vrouwen en mannen kleiner met 79% versus 61%. ​

Voor vaders of meemoeders is er het geboorteverlof. Het geboorteverlof is sinds 1 januari 2021 trapsgewijs gestegen van 10 naar 20 dagen. Die verlenging kwam er mede dankzij de Gezinsbond. Nu blijkt uit de Gezinsbarometer dat ongeveer de helft van de gezinnen in Vlaanderen met kinderen tussen 0 en 18 jaar het geboorteverlof nog wil verlengen. Een ruime meerderheid van de ouders, vrouwen én mannen, is ook voor de verplichting van dat geboorteverlof.

Hogere vergoeding ouderschapsverlof

Ouders hebben tot hun kind 12 jaar is recht op vier maanden ouderschapsverlof. Maar de financiële compensatie tijdens dat verlof is volgens drie op de vier ouders te laag of veel te laag. Voor een voltijdse opname krijgen ouders nu netto 915 euro. Bij een deeltijdse opname vermindert dit bedrag nog. Alleenstaande ouders hebben een hoger bedrag maar ook voor hen is de vergoeding lager dan het minimumloon. Enkel gezinnen die de financiële ruimte hebben, kunnen dus ouderschapsverlof opnemen. Daarom wil de Gezinsbond dat het ouderschapsverlof vergoed wordt tegen het minimumloon. Ook Europa vindt de vergoeding van het ouderschapsverlof in ons land niet voldoende hoog ​ en daagde België voor het Europees Hof omdat ons land de Europese Work Life Balance Richtlijn uit 2019 niet correct heeft omgezet: de vergoeding van het ouderschapsverlof moet adequaat zijn zodat àlle ouders er gebruik van kunnen maken. ​

Naast de ruime ontevredenheid over de hoogte van de vergoeding, vindt drie op de vier ouders dat het ouderschapsverlof moet verdubbeld worden voor alleenstaande ouders. Dat zou alleenstaande ouders kunnen helpen bij de combinatie gezin en werk. Alleenstaande ouders vinden die combinatie moeilijker dan tweeoudergezinnen: 5,6/10 versus 6,7/10, zo leert ons de Gezinsbarometer.

Worden zorgtaken eerlijk verdeeld?

De Gezinsbarometer toont dat moeders minder tevreden zijn over de verdeling van de zorgtaken in hun gezin dan vaders. 63% van de moeders versus 73% van de vaders vindt de verdeling eerlijk. Vaders zijn ook meer tevreden over hun vrije tijd dan moeders. 42% van de moeders geeft een score hoger dan 7, tegenover 59% van de vaders. ​ Als het ouderschapsverlof beter vergoed wordt, zullen meer mannen het verlof nemen, dat tonen studies aan. Dat kan volgens de Gezinsbond de verdeling van zorgtaken positief beïnvloeden. En vaders maken al een inhaalbeweging: vorig jaar gebruikte een recordaantal ouders dat verlof waaronder 10% extra vaders en 3,6% extra moeders, tonen de cijfers van de RVA. Een hogere vergoeding zal de opnamecijfers volgens de Gezinsbond nog gelijker maken.

Het is geen kost, wel een investering

De Belgische moederschapsrust is bij de laagste van Europa. De Gezinsbond blijft daarom pleiten om de moederschapsrust te verlengen tot 26 weken voor wie dat wenst. Dat is goed voor moeder en kind. Door langere moederschapsrust is er een betere hechting en minder stress voor de baby. De moeder kan zo ook voldoende herstellen na de bevalling. Volgens de richtlijnen van het WHO en Opgroeien is zes maanden uitsluitend borstvoeding de norm. Maar dan moet dat mogelijk zijn voor alle jonge moeders die dat wensen. Dat kan volgens de Gezinsbond door moeders de mogelijkheid te geven om langer thuis te blijven tegen een fatsoenlijke vergoeding, want de combinatie werk en voltijds borstvoeding geven is maar voor weinig moeders haalbaar.

Een betere vergoeding van het ouderschapsverlof zorgt dat het toegankelijk is voor alle ouders. Dat is positief voor gendergelijkheid en stimuleert een eerlijke verdeling van zorgtaken. Voor alleenstaande ouders vraagt de Gezinsbond een verlenging van het ouderschapsverlof. Zij kunnen immers de taken niet verdelen.

‘Met de financiële uitdagingen waar ons land voor staat begrijpt de Gezinsbond dat er moeilijke keuzes moeten gemaakt. Maar een langer verlof rond de geboorte staat een werkzaamheidsgraad van 80% niet in de weg. ​ Als we ons willen vergelijken met de beste landen in Europa qua tewerkstellingscijfers, dan moeten de sociale systemen die dat mogelijk maken ook overeenstemmen met die landen. Je kan het zien als een kost, maar het is eigenlijk een investering’, besluit Jeroen Sleurs, algemeen directeur van de Gezinsbond.

Over het onderzoek 

De Gezinsbarometer wordt uitgevoerd door onderzoeksbureau Indiville en is gebaseerd op een representatief onderzoek bij meer dan 1.000 Vlaamse gezinnen met inwonend(e) kind(eren) tussen 0 en 18 jaar. De resultaten zijn gewogen naar geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. Alle interviews werden online afgenomen via een gesloten toevalssteekproef uit het Bpact Panel, waarbij enkel personen met een persoonlijke code geldig konden deelnemen aan het onderzoek.