Gezinsbarometer van Gezinsbond legt pijnpunten mobiliteit bloot

Gezinnen willen veiligere fietsroutes naar school. De grote omslag in het busaanbod van De Lijn is in eerste instantie voor veel gebruikers een halte achteruit. De wagen blijft veruit het favoriete vervoersmiddel voor gezinnen, en de trein blijft vooralsnog een weinig aantrekkelijke optie. Dat tonen de resultaten van de recentste Gezinsbarometer. 'Onze Gezinsbarometer bevroeg naast de vaste onderwerpen gezinnen over hun mobiliteit, en in het bijzonder de verplaatsing naar school. De weg naar veilige fietsverbindingen en toegankelijk openbaar vervoer is nog lang. We hopen dat de Gezinsbarometer het signaal kan zijn voor een beter mobiliteitsverhaal', vertelt Jeroen Sleurs, algemeen directeur van de Gezinsbond.

Nieuw vervoersplan De Lijn nadelig voor trouwe gebruikers

Op 6 januari ging op heel wat plaatsen in Vlaanderen de nieuwe dienstregeling van De Lijn in voege. Het plan heeft als opzet veel nieuwe reizigers aan te trekken, onder andere door meer te focussen op de grote verkeersassen. Maar het heeft natuurlijk ook een impact op de reizigers die voor vandaag al de bus gebruikten. Zo neemt één op de vier jongeren vandaag al dagelijks de bus naar school, en voor 11% is het af en toe een alternatief. Wat vinden deze gebruikers van het nieuwe busaanbod?

Slechts 10% van de respondenten geeft aan dat de nieuwe regeling een verbetering is. Voor 47% is de nieuwe regeling een halte achteruit. De toegankelijkheid van de bussen wordt door 47% beoordeeld als slecht. Hierbij valt op te merken dat de Gezinsbond toegankelijkheid niet specificeerde als ‘voor mensen met een handicap’. Een bus kan ook ontoegankelijk zijn voor mensen zonder handicap, bijvoorbeeld als ze overvol is. ‘Soms daagt de bus zelfs niet meer op, en bij bijna 1 op de 5 kinderen rijdt de bus regelmatig voorbij omdat hij te vol zit', vertelt Sleurs. Ook de wachttijd en reisfrequentie wordt door 47% als slecht tot zeer slecht beoordeeld.

Fietsroute zo veilig als het gevaarlijkste punt

Een op de drie jongeren gaat altijd met de fiets naar school. Nog eens 30% doet dit soms. ‘Maar dit gaat gepaard met gemengde gevoelens. Zo komt 73% gevaarlijke kruispunten tegen op de route naar school. Een op de twee zegt dat er fietspaden op de route ontbreken, en een op de drie komt gevaarlijk vrachtverkeer tegen op weg naar school. Negen op de tien fietsende kinderen onder 10 jaar hebben een begeleidende volwassen mee op weg naar school. Eens boven 13 jaar fietsen ze meestal zelfstandig. ​ 

‘Van wie niet naar school fietst, geeft 26% gevaarlijke kruisingen als belangrijke reden op om de fiets niet te nemen. Enkel de te jonge leeftijd van de kinderen en de te grote afstand tot school scoren hoger als redenen om niet te fietsen. We zijn blij met de extra investeringen in fietsinfrastructuur, maar hebben nog een lange weg te gaan naar veilige fietsverbindingen’, vertelt Sleurs. ​ 

De trein is een weinig aantrekkelijke optie

De trein wordt voor gezinsuitstappen vandaag bijzonder weinig gebruikt. 41% gebruikt de trein nooit voor gezinsuitstappen, en nog eens 53% maximaal enkele keren per jaar. Dus slechts door 6% van de gezinnen wordt de trein regelmatig gebruikt voor gezinsverplaatsingen. Gezinnen beoordelen de trein vaak als te duur (54%). De Gezinsbond haalde al eerder aan dat de huidige tarieven van de NMBS weinig goede alternatieven bieden voor een eigen gezinswagen en is bezorgd over de afschaffing van de kortingkaart voor grote gezinnen in de nieuwe tariefstructuur die wordt aangekondigd voor 2025. ‘Zeker als je met kinderen boven 12 jaar reist, loopt de prijs van het openbaar vervoer snel op. Dan is de auto voor de deur al snel een interessantere optie. Daarnaast klaagt 48% over de stiptheid. Het comfort en de toegankelijkheid scoren dan weer wel goed’, vertelt Sleurs.

Gezinnen vinden hun weg naar deelmobiliteit

Al 15% van de gezinnen maakt gebruik van deelmobiliteit: een deelfiets, een deelwagen of een deelstep. Toch blijven gezinnen verknocht aan private vervoersmiddelen. 81% van de gezinnen bezit minstens één eigen wagen, 32% een bedrijfswagen. Klassieke fietsen blijven het populairst: 78% van de gezinnen heeft er minstens één. Maar 40% van de gezinnen heeft ook minstens één elektrische fiets in huis. 

Er is draagvlak voor een kilometerheffing

‘Voor de meeste gezinnen blijft de wagen het belangrijkste vervoersmiddel. Het is opvallend dat veel van die gezinnen wel bereid zijn om hun wagen slimmer te gebruiken. Zo is 55% (eerder) voorstander van de invoering van een kilometerheffing, tegenover 32% (eerder) tegenstander. Experten pleiten hier al jaren voor en er is wel degelijk draagvlak bij gezinnen’, besluit Sleurs.