Bezige burgers die het opnemen voor gezinnen willen beter samenwerken met de overheid

De Gezinsbond en Kenniscentrum Gezinswetenschappen van Odisee hebben vandaag de resultaten bekendgemaakt van hun verkennend onderzoek naar burgerinitiatieven die gezinnen centraal stellen. Best wel veel burgers nemen het heft in eigen handen en nemen het op voor andere gezinnen, zo blijkt. In alle lagen van de bevolking, voor heel veel verschillende doelgroepen. Ze werken daarvoor vaak samen met lokale overheden. Die samenwerking verloopt over het algemeen gesproken goed, maar veel burgerinitiatieven geven toch aan dat ze meer steun en erkenning kunnen gebruiken. Er liggen met andere woorden nog heel veel kansen en uitdagingen om gezinnen beter te ondersteunen. "Het is tijd voor een volgende stap in de ondersteuning van burgerinitiatieven. Onder meer door burgerinitiatieven vertrouwen, erkenning en waardering te geven", aldus de Gezinsbond en Kenniscentrum Gezinswetenschappen. Er is nu ook een inspiratiegids beschikbaar voor alle burgers die ideeën hebben om zelf een burgerinitiatief op te starten.

Veel burgers willen het heft in eigen handen nemen

Het is niet eenvoudig om burgerinitiatieven te typeren. Heel wat initiatieven ontstaan naar aanleiding van een zorg, behoefte of nood die mensen persoonlijk of bij anderen ervaren, maar toch overstijgen ze het persoonlijk belang in het antwoord dat ze bieden. Ze hebben daarbij een belangrijke maatschappelijke rol en soms willen ze ook het beleid veranderen. Uit het onderzoek blijkt duidelijk de grote diversiteit en de grote goesting: heel veel burgers willen het heft in eigen handen nemen, in alle lagen van de bevolking en voor heel veel verschillende doelgroepen.

Een voorbeeld: "Samen met een andere moeder en de directrice van de kleuterschool hebben we De Kast opgericht. Dat is een kast met een gordijntje op school waarin ouders voedseloverschotten kunnen achterlaten voor de gezinnen van kleuters die het financieel moeilijker hebben. We hebben ondertussen honderd gezinnen die voedseloverschotten aan ons schenken, daar komen nog altijd gezinnen bij. We merken dat er echt veel mensen met een groot hart bestaan. Daarom begonnen we ook met het burgerinitiatief: als je echt iets wil bereiken, vind je altijd mensen die dat ook willen, die dat willen steunen of die op hun manier willen bijdragen", zegt Nele Rubens van De Kast.

Nog heel veel uitdagingen in samenwerking met (lokale) overheid

Veel lokale overheden hebben ondertussen ook ingezet op burgerparticipatie en ondersteunen burgerinitiatieven zoveel mogelijk. Ze betrekken zelf ook burgers bij het vormgeven van beleidsplannen en –acties. Sommige burgerinitiatieven voelen veel erkenning en waardering, andere initiatieven voelen een zeker wantrouwen.

"Soms loopt de relatie stroef door een groot verschil in visie, soms ontstaat er wrevel als de overheid het initiatief functioneel inzet voor het eigen beleid. Bovendien wijzigt het lokale bestuur geregeld en staan de werkingsprincipes van de lokale overheid soms haaks op de werkingsprincipes van burgerinitiatieven. Er is soms sprake van andere kaders en een andere taal", zegt Kurt Jacobs van de Gezinsbond.

Tijd voor de volgende stap

In de ondersteuning van (lokale) burgerinitiatieven zijn op beleidsniveau al goede stappen gezet: er zijn werkkaders beschikbaar die meer ruimte geven en die vertrekken vanuit een goede integratie van de initiatieven binnen de maatschappij. Burgerinitiatieven geven aan dat ze dit heel positief vinden, maar zeggen wel dat het nu tijd is voor de volgende stap.

"Lokale overheden kunnen actief meewerken aan een betere samenwerking met burgerinitiatieven, onder meer door ze vertrouwen, erkenning en waardering te geven. Er moeten soms ook financiële middelen tegenover gezet worden", zegt Kathleen Emmery van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen. "De Vlaamse overheid kan samenwerking tussen burgerinitiatieven, gemeentebesturen en netwerkversterkende instanties als de Huizen van het Kind stimuleren. Dat kan bijvoorbeeld door een participatieambtenaar aan te stellen, die lokale verenigingen praktisch en administratief wegwijs maakt, maar ook ontmoeting faciliteert en in dialoog naar creatieve oplossingen zoekt", besluit Kathleen Emmery.

Inspiratiegids voor burgers met ideeën

Er is nu ook een inspiratiegids beschikbaar voor alle burgers die ideeën hebben om zelf een burgerinitiatief op te starten. De gids is te koop bij de Gezinsbond voor 10 euro.